Lavipan - innowacyjny probiotyk poprawiający dobrostan zwierząt hodowlanych

Na ten temat pisze prof. dr hab. inż. Katarzyna Śliżewska z Instytutu Technologii Fermentacji i Mikrobiologii - Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności PŁ.

Wiek XX, to wiek intensyfikacji produkcji roślinnej i zwierzęcej w celu obniżenia kosztów i zaspokojenia zapotrzebowania na żywność, szczególnie na białko zwierzęce. Ta intensyfikacja wymagała i nadal wymaga stosowania różnych dodatków paszowych, wspomagających proces wzrostu zwierząt. W świetle przyjętego prawodawstwa unijnego za dodatek paszowy uznawana jest każda substancja, mikroorganizm lub związek chemiczny, inny niż materiał paszowy i premiksy, które są celowo dodawane do paszy lub wody i korzystnie wpływają na cechy paszy, hodowlę, cechy użytkowe lub dobrostan zwierząt (Rozporządzenie WE Nr 1831/2003). W Rozporządzeniu tym wymieniono m. in. probiotyki i prebiotyki, jako dodatki paszowe. Duże nadzieje wiąże się również z zastosowaniem kombinacji tych dwóch komponentów o działaniu synergistycznym, tzw. synbiotyków.

Efektem niezwykle ciekawej współpracy Wydziału  Biotechnologii i Nauk o Żywności PŁ oraz firmy JHJ Sp. z o.o. było opracowanie i wdrożenie do produkcji produktu o nazwie Lavipan. Jest to oryginalny w skali światowej i jedyny polski probiotyk dla zwierząt z certyfikatem EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, ang. European Food Safety Authority) dopuszczony do stosowania w Unii Europejskiej.

Unikalna kombinacja probiotyków, substancji mineralnych i ziołowych sprawia, że dodatek paszowy Lavipan jest niezastąpionym elementem żywienia zwierząt hodowlanych. Specjalnie dobrana kultura bakterii i drożdży wspomaga funkcjonowanie układu pokarmowego oraz stymuluje wytwarzanie enzymów trawiennych poprzez: (1) wspomaganie rozwój bakterii kwasu mlekowego; (2) wytwarzanie substancji, które znacznie ograniczają wzrost szkodliwych bakterii tj. E. coli, Salmonella oraz Clostridium; (3) wytwarzanie ?-glukanów i stymulacje wytwarzania enzymów trawiennych zwierząt; (4) stymulowanie syntezy immunoglogulin; (5) wiązanie mykotoksyn zawartych w paszach. Lavipan to zatem innowacyjny probiotyk poprawiający dobrostan zwierząt hodowlanych.

Obecnie naukowcy Politechniki Łódzkiej podjęli wyzwanie wdrożenia polskich preparatów synbiotycznych dla zwierząt hodowlanych.

W ramach projektu (PBS1/A8/10/2012) skonstruowano trzy preparaty synbiotyczne, których skuteczność była testowana na zwierzętach (kurczętach i indykach rzeźnych oraz na trzodzie chlewnej). Badania były interdyscyplinarne i prowadzone przez: Politechnikę Łódzką (PŁ); Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (UWM); Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (SGGW); Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (UP); Państwowy Instytut Weterynaryjny-PIB w Puławach (PIWet-PIB) oraz firmę JHJ (partner przemysłowy). Wykazano, że stosowanie nowo opracowanych preparatów synbiotycznych ogranicza liczebność bakterii chorobotwórczych w przewodzie pokarmowym zwierząt hodowlanych. Preparaty te są dobrym wsparciem zarówno na etapie zapobiegania, jak i dalszego leczenia infekcji bakteryjnych. Ograniczają transmisję patogenów zoonotycznych oraz przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności.

Zrealizowane projekty:

• Projekt Rozwojowy. R12 028 01. Wykorzystanie probiotyków do inaktywacji aflatoksyny B1 i ochratoksyny A w badaniach in vitro i in vivo u kurcząt.
• Projekt w ramach Programu Badań Stosowanych. PBS3/A8/32/2015. Preparat synbiotyczny do profilaktyki zdrowotnej zwierząt monogastrycznych i zapobiegania wystąpienia chorób bakteryjnych i zatruć pokarmowych wywołanych toksynami oraz poprawiającego bezpieczeństwo żywienia i wydajność chowu zwierząt.

Uzyskane patenty:

• Patent nr 221961, Śliżewska K., Motyl I., Libudzisz Z., Otlewska A., Burchardt H., Klecha J., Henzler J., Szczep bakterii mlekowych Lactobacillus paracasei. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 221958, Śliżewska K., Motyl I., Libudzisz Z., Otlewska A., Burchardt H., Klecha J., Henzler J., Szczep bakterii mlekowych Lactobacillus plantarum. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 221957, Śliżewska K., Motyl I., Libudzisz Z., Otlewska A., Burchardt H., Klecha J., Henzler J., Szczep bakterii mlekowych Lactobacillus casei. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 221959, Śliżewska K., Motyl I., Libudzisz Z., Otlewska A., Burchardt H., Klecha J., Henzler J., Szczep bakterii mlekowych Lactobacillus plantarum. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 233261, Śliżewska K., Chlebicz A., Szczep bakterii mlekowych Lactobacillus pentosus. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 233262, Śliżewska K., Chlebicz A., Szczep bakterii mlekowych Lactobacillus paracasei. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 233263, Śliżewska K., Chlebicz A., Szczep bakterii mlekowych Lactobacillus reuteri. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 233581, Śliżewska K., Chlebicz A., Szczep drożdży Saccharomyces cerevisiae. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 233582, Śliżewska K., Chlebicz A., Szczep bakterii mlekowych Lactobacillus rhamnosus. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.
• Patent nr 243690, Śliżewska K., Chlebicz A., Zastosowanie inuliny do hodowli bakterii z rodzaju Lactobacillus spp. Udzielił: Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej.

Artykuły:

1. EFSA Panel on Additives and Products or Substances used in Animal Feed. SCIENTIFIC OPINION 2016, doi: 10.2903/j.efsa.2016.4555.
2. Markowiak P., Śliżewska K. (2018) The role of probiotics, prebiotics and synbiotics in animal nutrition. Gut Pathogens 10 (21), 1-20.
3. Śliżewska K. (2018) Preparaty synbiotyczne w żywieniu zwierząt. ITFiM PŁ, Łódź, s. 1-131.
4. Śliżewska K., Cukrowska B., Smulikowska S., Cielecka-Kuszyk J. (2019) The effect of probiotic supplementation on performance and the histopathological changes in liver and kidneys in broiler chickens fed diets with aflatoxin B1. Toxins 11(2), 112, 1-15.
5. Śliżewska K., Markowiak P., Żbikowski A., Szeleszczuk P. (2019) Effects of synbiotics on the gut microbiota, blood and rearing parameters of chickens. FEMS Microbiology Letters 366(13), 1-13.
6. Chlebicz-Wójcik A., Śliżewska K., Nowak A. (2019) Probiotics properties of Saccharomyces cerevisiae ŁOCK 0119 yeast. Żywność Nauka Technologia Jakość 26, 3(120), 196-209.
7. Śliżewska K., Chlebicz A. (2019) Synbiotic impact on dominant faecal and shortchain fatty acids production in sows. FEMS Microbiology Letters 366(11), 1-14.
8. Śliżewska K., Markowiak-Kopeć P., Żbikowski A., Szeleszczuk P. (2020) The effect of synbiotic preparations on the intestinal microbiota and her metabolism in broiler chicken. Scientific Reports 10, 4281, 1-13.
9. Śliżewska K., Chlebicz-Wójcik A. (2020) The in vitro analysis of prebiotics to be used as a component within synbiotic preparation. Nutrients 12(5), 1272, 1-15.
10. Śliżewska K., Chlebicz-Wójcik A., Nowak A. (2020) Probiotic properties of Lactobacillus spp. strains intended to be used in synbiotic preparations for monogastric animals. Probiotics and Antimicrobial Proteins 13(1), 146-162.
11. Śliżewska K., Chlebicz-Wójcik A. (2020) Growth kinetics of probiotic Lactobacillus strains in alternative, cost-efficient semi-solid fermentation medium. Biology 9, 423, 1-13.
12. Markowiak-Kopeć P., Śliżewska K., Lipiński K. (2022) Insight into dominant intestinal microbiota and the fatty acids profile of turkeys following the administration of synbiotic preparations. Journal of the Science of Food and Agriculture102(12), 5272-5287.
13. Mazur-Kuśnirek M., Lipińska K., Antoszkiewicz Z., Śliżewska K. (2024) The effect of synbiotics and probiotics on ochratoxin concentrations in blood and tissues, health status, and gastrointestinal function in turkeys fed diets contaminated with ochratoxin A. Animals 14, 3024, 1-14.